अस्मितेच्या शोधात

  प्रूफ (2005) (Anthony Hopkins, Gwyneth Paltro, Jake Gyllenhaal, Hope Davis) एका अतिबुद्धिमान गणितज्ञ व त्याच्या मुलीची गोष्ट आहे. दोघेही रूढार्थाने विचित्र, विक्षिप्त व लहरी वाटावेत अशा व्यक्तिरेखा. ॲन्थनी व ग्वेनेथने अप्रतिम काम केले आहे. तो शिकागो विद्यापीठात शिकवत असतो, तीही तेथेच शिकत असते. पण मानसिक आजाराने तो हळूहळू पूर्णपणे तिच्यावर अवलंबून होत जातो, ज्याची जाणीव त्याला नसते. घरी बसून वह्याच्या वह्या गणितीय सिद्धता व सूत्रांनी भरवून टाकत असतो. काळवेळ खाणंपिणं ह्याचेही भान त्याला उरत नाही. त्यात मानसिक आजार कुठला हे नक्की सांगितले नाही पण लक्षणं स्किझोफ्रेनिया सारखी वाटली. ती त्याचीच काळजी घेत बसते व तिच्याही स्वास्थ्यावर, अभ्यासावर व हळूहळू आयुष्यावर परिणाम व्हायला लागतो. काही वर्षं दोघांनाही एकमेकांशिवाय कुणी उरत नाही.‌ कारण वेडसर बाबांची काळजी घेणारी तिरसट, अब्सेंट माईन्डेड मुलगी असे इक्वेशन होऊन जाते. बाबांच्या फ्युनरलला गर्दी बघून ती सर्वांना म्हणते, "मला तर माहितीही नव्हते की त्यांना एवढी मित्रमंडळी आहे कारण गेली पाच वर्षे ते आजारी असताना तुमच्यापैकी कुणालाही त्यांना...

    Goldfish  हा दीप्ती नवल व कल्की केक्लां आणि छोट्या भूमिकेत रजत कपूर यांचा चित्रपट पाहिला. अतिशय सुंदर वाटला. नेहमीपेक्षा फारच वेगळा आहे. आई आणि मुलगी यांच्यातल्या ताणलेल्या नात्यावर आहे. मी सुरू केला तो फक्त दीप्ती नवलचे नाव बघून पण कल्कीचेही काम अप्रतिम आहे. आईपासून दुरावलेली मुलगी आईचा डिमेंशिया वाढत गेल्यामुळे परत येते व तिला धड काळजी घेणं जमत नाही, त्यात नात्यात प्रचंड तिढा, दुखऱ्या आठवणी, आईचं रोज काही तरी विसरून जाणं/ प्रसंगी धोकादायक वागणं. जुन्या आठवणी काढून नात्यातील दुरावा कमी करावा म्हटलं तरी आई आणि मुलीचे पूर्णपणे वेगवेगळे भावविश्व, दृष्टिकोन व मतवादी स्वभाव. आईचा नवा मित्र रजत कपूर, व शेजारी रहाणारी लोक यांच्याशी जुळवून घेणे. आईला डिमेंशिया रुग्णांच्या केअर सेंटर मधे ठेवण्याचा निर्णय घेणे वगैरे फार फार सुंदर दाखवले आहे. बॅकग्राऊंडची गाणी/ गझला व ठुमऱ्या अतिशय सुंदर आहेत. टिपिकल वृद्ध आणि तरूणाई यांच्या नातेसंबंधावर (जुनं फर्निचर - गळे काढणे, आम्हाला कुणी विचारत नाही, वृद्धाश्रमात 'सोडणे' टाईप बंबाळ करून सोडत नाही, लवलेशही दिसला नाही) नाही किंवा उगाच इमोशन...

  पाणी   चित्रपट बघितला. खूप आवडला. माझ्या नांदेड (मला मिरवायचे किंवा लाजायचे- दोन्ही नसते, 'जे आहे ते आहे' असाच अप्रोच असतो) जिल्ह्यातली लोहा तालुक्यातील नादरगाव नावाच्या खेड्यात घडणारी कथा आहे. हनुमंत केंद्रेे नामक युवक पाण्याच्या दुर्भिक्षावर मात करण्यासाठी जिद्दीने प्रयत्न करतो. त्यासाठी एकमेकांशी अजिबात न पटणाऱ्या गावकऱ्यांवा व खास करून भजनी मंडळ व बचत गटाच्या क्लृप्त्या वापरून गावातील स्त्रियांना एकत्र आणतो. संपूर्ण गावाच्या सहकार्याने व श्रमदानाने गावाला पाण्याच्या सोयीसाठी स्वयंपूर्ण करतो. लग्नासाठी सांगून आलेली मुलगी फक्त गावात पाण्याची सोय नाही म्हणून जेव्हा तिचे वडील नकार देतात तेवढं निमित्त हनुमंताला ह्या कार्यासाठी प्रेरणा देणारं ठरतं. यातील प्रत्येक गाव माझ्या ओळखीचे आहे, लोहा व जिथे सुबोध भावेे भाषण देतो तो कंधार तालुका, माळाकोळी हे सगळेच मी ऐकलेले व बघितलेले आहे. पाणी टँकरने आणून विकणे, लोकांच्या रांगा, धुणं धुताना कपडे भिजवलेले पाणी भांड्याला वापरणे, कोरड्या पडलेल्या विहिरी- नद्या, कितीही खोल खणून- खंदून फेल गेलेले बोअरचे अपयशी प्रयत्न, आटलेले ओढे, पाण्याचा टि...

  <em>मी जर सोनमासळीचे शरीर घेवून या तलावाच्या तळाशी लपून राहीले असते तेव्हा तू चंद्रबिंबासारखा या पाण्यावर तरंगत आला असतास आणि माझ्या काळोख्या घरात चांदणे पसरवले असतेस तरंगत म्हणालाही असतास या एकाकी तळ्यात , 'तुझ्यावरही कुणी प्रेम केले असते'. मग मी किनाऱ्यावर येऊन तुझ्याशी मैत्री केली असती, तुझ्या सोनमासळीने तुझा एकाकीपणा दूर केला असता. या कल्पनेने तुला 'सुकून' मिळाला असता, जर खरेच अशी सोनमासळी या तलावात राहत असती, जर खरेच अशी सोनमासळी या तलावात राहत असती</em> 'एट एम मेट्रो' सिनेमातली ही गुलजार यांची कविता. "एक लडका और लडकी कभी दोस्त नहीं बन सकते" या हिंदी चित्रपटातील सर्व व्याख्यांना छेद देत कुठेतरी दूर नेऊन ठेवणारी थोडी परकी पण बरीचशी आपली वाटणारी दोन माणसांची कथा. ती कधीही स्त्रीपुरुषांची होत नाही, ना कधी 'जेन्डरलेस' स्नेहाचा बटबटीत दिखावा करते. ती शेवटपर्यंत दोन माणसांचीच राहते. तुम्हाला जे हवे ते तुम्ही घ्या, नको असेल तर नका घेऊ. इतके कंफर्टेबल व्यक्त..!  साधीसरळ आत्मविश्वास कमी असणारी संवेदनशील गृहिणी इरा व टागोर, चेकॉव्ह, हर...

  The Help (@Prime) Emma Stone, Viola Davis, Octavia Spencer. मायबोलीवरील लिंक हा चित्रपट मीही काल पाहिला. चित्रपटाची कथा १९६५ च्या काळात मिसिसिपी राज्यातील छोट्याशा गावात घडते. हा काळ मानवी हक्क संरक्षणाच्या अविरत प्रवासातील जागृती होण्याचे छोटेसे पाऊल म्हणता येईल असा होता. अमेरिकेतील कृष्णवर्णीय लोकांची गुलामगिरीतून 'औपचारिक' सुटका होऊन शतक उलटून गेले होते तरी मानसिकता आणि वंशभेद तितकाच ठळक आणि क्रूर वाटावा असाच होता. त्यातल्या दोन घरगुती कृष्णवर्णीय मदतनीसांना मिळणारी अन्याय्य वागणूक व त्यांचा केला जाणारा वापर व तशा सगळ्याच स्त्रियांच्या आयुष्यावर प्रकाश टाकला आहे. त्यांच्या आयुष्यातील या प्रवासातील छोट्याछोट्या गोष्टींचे पुस्तक छापण्याची ही कथा आहे. एका गोष्टींच्या पुस्तकाची गोष्ट असूनही त्याही पलिकडे हा एक समांतर घडणारा अनौपचारिक इतिहास सुद्धा आहे. या गावातील तरुण श्वेतवर्णीय पत्रकार एमा आपल्याला लहानपणी सांभाळलेल्या आयाचा शोध घेत असते. कारण एकोणतीस वर्ष या घरात राहून एमाला पोटच्या मुलीसारखा सांभाळ करूनही तिचे वय झाले या कारणाने हकालपट्टी करण्यात आलेली असते. मुलगी भेटायला ...

  दिठी बघितला. कदाचित स्पॉयलर्स असतील. अनेक दिवसांपासून बघायचा ठरवून त्याला शांतचित्ताने पाहायचे ठरवल्याने राहून जात होते. किशोर कदम, मोहन आगाशे, दिलीप प्रभावळकर, गिरीश कुलकर्णी, शशांक शेंडे, अमृता सुभाष, उत्तरा बावकर, ओमकार पटवर्धन किशोर कदमचाच(रामजी) चित्रपट आहे हा, बाकी सर्वांनी त्याच्या भूमिकेला न्याय मिळावा म्हणून आपापले काम चोख करूनही ते रूंजी घातल्यासारखे वाटत राहते. आपल्यापैकीच कुणातरी कलाकराचा अभिनय पूर्ण ताकदीने बाहेर पडावा म्हणून इतर कलाकरांनी एक पाऊल कुठेतरी मागे घेणं, तेवढा विश्वास दाखवणं फार सुंदर वाटतं. सुरेखशा जुगलबंदीत ह्याची क्वचित अनुभूती येते. सुरवातीपासून कोसळणारा सततधार पाऊस व मळभ आणि वारीला निघालेले तिघे चौघे. सगळेच विठूभोळे, कर्ताकरविता तोच आहे समजून कष्टात आयुष्य वेचणारे. अशाच प्रलयासारख्या कोसळणाऱ्या पावसाने नदीला आलेल्या पुरात रामजीच्या मुलाचा अघटीत मृत्यू होतो. ह्या पावसात विषण्णतेची छाया आहे. तुंबाड मधल्या पाऊस भयप्रद ताण देणारा होता, इथला विमनस्क करणारा वाटत राहतो. आपली त्याच्याशी नाळ जुळली की आपणही निरभ्र होण्याची वाट बघत रामजीचा तणाव सोसायला लागतो. ए...